Nisbi gelir hipotezi – Mandal takoz etkisi
Galaksinin geri kalanı sefil bir yoksulluğa boyun eğdi. Bu nedenle sistem çöktü, imparatorluklar yıkıldı, bir milyar aç gezegenin üzerine uzun ve kasvetli bir sessizlik çöktü; sessizliği bozan tek şey, geceler boyunca planlanmış bir politik ekonominin önemi üzerine kibirli bilimsel incelemeler yazan aydınların kalem gıcırtılarıydı.
Otostopçunun Galaksi Rehberi
Bu hipotezi J.M. Keynes, Paul Samuelson, Hicks gibi iktisatçılardan etkilenen J. Duesenberry tarafından ortaya atılmıştır. Mandal veya takoz etkisi olarak da literatürde bilinmektedir.
Duesenberry, tüketim ve gelirin istikrarlarını incelemiştir. Tüketimi seyrini istikrarlı olarak ele almaktadır. Çünkü tüketim dış etmenlerden dolayı etkilenir. “Birey belirli tüketim alışkanlıklarını çevresinin etkisiyle şekillendirir.” (Duesenberry, J. 1949.). Yani bireyin tüketimi bulunduğu ortama göre belirlenir. Örneğin zengin bir iş adamı olan Mehmet’i düşünelim. Mehmet zengin olduğu için lüks kıyafetler, saat-takı, arabalara sahip olacaktır. Çünkü çevresindeki kişiler bu tarz eşyalara sahiptir. Diyelim ki Mehmet sahip olduğu şirketi batırmış. Daha sonra ortamda ezilmemesi için parası olmamasına rağmen daha önce yaptığı tüketimlere devam eder.
Bu açıklamaları yaptıktan sonra şu çıkarımları yapabiliriz:
Tüketim her dönemde istikrarlıdır.
Gelir her dönemde istikrarlı değildir. Çünkü gelirin azalığı dönemler de vardır.
Sayın okuyucum, sence bu teori sizin hayatınızı destekliyor mu?
(Duesenberry, J. S. Income, Saving and the Theory of Consumer Behaviour. Cambridge: Harvard University Press, 1949)