T.C. Merkez Bankası’nın Hissedarları Kim?
Bu sorunun cevabı için öncelikle 1931 yılından bugüne Merkez Bankası’nın hissedarlık yapısındaki değişimleri kısaca inceleyelim.
Merkez Bankası, farklı kurum ve kuruluşlarca yürütülen işlevlerin tek elde toplanmasını takiben 3 Ekim 1931 tarihinde faaliyetlerine başlamış olup, bankanın hisseleri (a), (b), (c) ve (d) sınıflarına ayrılmıştır. (a) sınıfı hisseler Hazine’ye ait olup, bu tarihte toplam sermayenin % 15’ini oluşturmaktaydı. 14 Ocak 1970 tarihinde Merkez Bankası Kanunu’nun kabulu ile birlikte Bankanın sermayesi 15 Milyondan 25 Milyon TL’ye, Hazine payı ise % 51’e yükselmiştir. Son olarak 2002 yılında Hazine payı % 55’e yükselmiştir.
(a) Sınıfı hisse senetleri Hazine’ye, (b) sınıfı hisse senetleri Türkiye’de faaliyette bulunan milli bankalara, (c) sınıfı hisse senetleri milli bankalar dışında kalan diğer bankalarla imtiyazlı şirketlere, (d) sınıfı hisse senetleri ise Türk ticaret müesseselerine ve Türk vatandaşlığına haiz gerçek ve tüzel kişilere tahsis edilmiştir.
(a) sınıfı hisselerin Hazine’ye ait olduğunu belirtmiştik. (b) sınıfı hisseler ise değişik oranlarda Ziraat Bankası, Garanti Bankası, İş Bankası, Halk Bank, Yapı Kredi, Ak Bank ve Türk Ekonomi bankalarına aittir. (c) sınıfı hisseler ise ING Bank’ın elinde bulunmaktadır. Ancak, (d) sınıfı hisse sahipleri kamuoyunca tam olarak bilinmemekte olup, bu hisselerin oranı % 19,2’dir.
Son olarak 31.12.2013 tarihli Bağımsız Denetim Raporunda yayınlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın hissedarlık yapısışu şekildedir:
| Hazine | %55 |
| T.C. Ziraat Bankası | %19 |
| TCMB Mensupları Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Sandığı Vakfı | %5 |
| Türkiye Garanti Bankası | %3 |
| Türkiye İş Bankası | %2 |
| T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu | %2 |
| Türkiye Kızılay Derneği | %1 |
| Türkiye Halk Bankası | %1 |
| Diğer | %12 |
Yorumlar