Elektronik Para ve Ödeme Kuruluşlarının Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi açsından değerlendirilmesi
Teknolojinin hızla gelişmesi ile birlikte ödeme işlemlerinde kullanılan araçlarında değişmeye göstermeye başlamıştır. Son yıllarda Türkiye’de finansal teknoloji (FinTech) gelişmesine paralel olarak otomatik ödemeler ve elektronik ödeme araçlarına hızlı bir geçiş yaşanmıştır. Bu doğrultuda 2013 yılında yürürlüğe giren 6493 sayılı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun” (6493 Sayılı Kanun) ile ülkemiz mevzuatında “Ödeme kuruluşu” ve “Elektronik Para Kuruluşu” gibi kavramlar yer almıştır.
1 Ocak 2020 tarihinden itibaren Elektronik Para ve Ödeme Kuruluşlarının düzenlenmesi, lisanslanması ve denetlenmesinden sorumlu otorite olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını (TCMB) belirlenmiştir.
2015 yılında itibaren elektronik para ve ödeme kuruluşlarına lisansları verilmeye başlanması ile birlikte bu alandaki girişimlerin sayısı hızla artmıştır.
Şekil 1:Türkiye’deki Lisanslı Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Sayısı
Kaynak: T.C Cumhurbaşkanlığı Finans Ofis Türkiye Fintek Ekosistemi Durum Raporu
Elektronik Para ve Ödeme Kuruluşlarının verdiği hizmet, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) yönünden baktığımızda, 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen banka muamele ve hizmetlerinden olduğundan, bu işlemleri anılan maddenin üçüncü fıkrasına göre esas iştigal konusu olarak yapan elektronik para ve ödeme kuruluşlarının banker kapsamında BSMV mükellefiyeti doğmaktadır.
Elektronik para ve ödeme kuruluşları tarafından ödeme hizmeti kullanıcısına verilen hizmet nedeniyle tahsil edilen komisyon, ücret vb. tutarların tamamının vergilendirilmesi esastır.
Ödeme hizmeti kapsamındaki işlemler; ödeme hesabının işletilmesi, para transfer işlemleri, sanal pos hizmeti, ödeme aracının ihracı ve kabulü, para havalesi, mobil ödeme, fatura ödemesi, ödeme emri başlatma, hesap bilgisi sunma işlemleri ve elektronik para ihracına ilişkin ödeme hizmetleri meydana gelmektedir.
Sonuç olarak, 6493 sayılı Kanunun kapsamında sayılan verilen hizmetler sonucu elektronik para ve ödeme kuruluşları lehe alınan paralar üzerinden BSMV hesaplanması gerekmektedirler.
(1) Resmi Gazete(6802 Sayılı Kanun), (1956), Gider Vergiler Kanunu. 13 Temmuz 1956
(2) Resmi Gazete (6493 Sayılı Kanun), (2013), Ödeme ve Menkul Kıymet Mutakabat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun. 27 Haziran 2013
(3) Resmi Gazete(Seri No:91),(2017), 91 Seri No.lu Gider Vergileri Genel Tebliği. 13 Mart 2017
(4) ÖZ M, BÜLBÜL D. (2021). Elektronik Para ve Ödeme Kuruluşlarının Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Karşısındaki Durumu. Vergi Dünyası Dergisi, 1(477), 6 - 14.