Memur Toplu Sözleşmesi işe yarıyor mu?
Memurların ve memur emeklilerinin maaşları “her altı ayda bir belirlenen memur maaş katsayısı” ile hesaplanıyor. Dolayısıyla memurların ve emeklilerinin maaş arıtışını bu katsayılar belirliyor.
2010 Anayasa değişikliğiyle hukukumuza giren “toplu sözleşme” uygulaması ile 2012 yılından bu yana katsayıların belirlenmesinde memur sendikaları da rol oynuyor. Toplu sözleşmelerde maaş artışı dışında memurların diğer sosyal ve özlük haklarına ilişkin konular da karara bağlanıyor.
Bu günlerde 2024 ve 2025 yıllarını kapsayacak olan 7. Toplu Sözleşme sürecinde sona geliniyor. Memur Sendikalarının teklifi ile Hükümetin teklifi uyuşmazsa kararı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu verecek.
Hükümetin nihai teklifi %15, sendikalar ise yaklaşık %50 istiyor. Hal böyle olunca süreç hakeme gidecek gibi duruyor. Hakem oranlara ilişkin son kararı veriyor ama artış oranını belirleyen son aktör “enflasyon” oluyor. Çünkü memur toplu sözleşmesindeki oranlar uygulanırken “enflasyon farkı“ artışa ekleniyor.
Enflasyon farkı uygulaması nedeniyle toplu sözleşmelerde yazan memur maaş artışı bugüne kadar hiç uygulanamadı. Yani enflasyon hep sözleşmenin üzerinde kaldı. Yani %7 artış öngörülen dönem için %25, %8 artış öngörülen dönem için %30 artış uygulandı. TCMB verilerine göre önümüzdeki Ocak ayında da memur maaş artışı sözleşmedeki artmayacak. Enflasyona göre fark alacak. E öyleyse toplu sözleşmeye %15 yazsalar ne, %16 yazsalar ne! Zaten “enflasyon farkı” eklenecek, “artış yine aynı olacak” diye düşünebilirsiniz.
Memur maaş artışları her ne kadar enflasyon farkı ile belirlense de toplu sözleşmedeki artış oranları belli ölçüde enflasyon farkını dolayısıyla maaş artışını da etkiliyor. Çünkü enflasyon farkı önceki toplu sözleşmenin son dönemine göre yapılıyor.
- Dönem Toplu Sözleşme Temmuz-Aralık 2023 aylarını kapsıyor. Bu dönem için enflasyon farkına tabi tutulacak artış oranı %6 olarak belirlenmişti. Yani 2023 Aralık ayında ikinci altı aylık enflasyon %6’nın üzerinde olursa memura “enflasyon farkı” ödenecek anlamına geliyor.
TCBM tahminleri uyarınca 2023 yılı enflasyonu %58 düzeyinde seyrediyor. İlk altı aylık %19,77’lik enflasyon arındırıldığında memuru ilgilendiren ikinci aylık enflasyon “%31,92” çıkıyor. Dolayısıyla ikinci altı aylık enflasyon %6’dan fazla çıkıyor. %31,92’lik ikinci altı ay içinde %6 arındırıldığında %24,45 enflasyon farkı ortaya çıkıyor. Yani 7. Dönem Toplu Sözleşmeye 2024 ilk altı ay için artış yazılmasa bile memura %24,45 artış yapılması gerekiyor.
| Sözleşme Zammı | Enflasyon Farkı Giydirilmiş Artış |
| %15 | %43,12 |
| %16 | %44,36 |
| %17 | %45,61 |
| %18 | %46,85 |
Memur sözleşmesindeki oranları doğrudan uygulanmıyor ama önceki dönemlerden gelen enflasyon farkı hesabında dikkate alındığından artışı belli ölçüde değiştirebiliyor.
Not: Hesaplamalardaki katkılarından dolayı meslektaşım Sn. Okan Aydın’a teşekkür ederim.