Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması 101-1
“Destitutus ventis, remos adhibe”
İklim değişikliği bireyleri, işletmeleri ve hükümetleri sera gazı emisyonlarını azaltma noktasında yeni yollar aramaya iten acil bir konu haline gelmiştir. Bu çerçevede, ürün üretimi, ticaret ve fiyatlandırma üzerindeki ekonomik etkileri nedeniyle Avrupa Birliği (AB) tarafından iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir araç olarak kullanılan Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM)’nın işletmeler tarafından yakından takip edilmesi büyük önem arz etmektedir. Üç seriden oluşacak yazımızın ilk bölümünde Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması genel hatları ve arka planı yönüyle ele alınmaya çalışılacaktır.
Genel bakış
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, Avrupa Birliği'nin iklim değişikliğiyle mücadele konusunda benimsediği iddialı misyonunun önemli bir parçası olarak kabul edilen düzenleyici bir önlemdir. AB, 2050 yılına kadar iklim nötr kıta olmayı taahhüt ederek daha sürdürülebilir bir geleceğin inşası için yol almayı amaçlamaktadır.
Mekanizma, AB'nin uzun süredir devam eden karbon fiyatlandırma çerçevesini tamamlayan ve güçlendiren bir çevre politikası girişimi olarak adlandırılmaktadır. Emisyon Ticareti Sistemi (ETS)’de olarak bilinen bu çerçeve, 2005 yılında kurulmuştur. SKDM ve ETS’nin birlikte, AB'nin çevresel sürdürülebilirliğe olan sadakatini temsil ettiği söylenebilir.
Kaynak : https://customs-taxation.learning.europa.eu/course/view.php?id=757§ion=1
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, karbon kaçağı sorunuyla mücadele etmek için proaktif bir yaklaşımı ortaya koymaktadır. Öyle ki, şirketler karbon maliyetleriyle ilgili endişeleri nedeniyle faaliyetlerini daha az katı karbon fiyatlandırma mekanizmalarına sahip ülkelere kaydırma eğilimine girebilmektedirler. Bu nedenle, mekanizma ithal edilen malların AB içinde uygulanan eşdeğer bir karbon fiyatına tabi olmasını sağlayarak bu soruna bir çözüm sunmaya çalışmaktadır. AB’nin bu yaklaşımıyla karbon kaçağını önlemekle birlikte uluslararası ticarette adaleti ve sürdürülebilirliği teşvik etmeyi sağladığı belirtilebilir.
Arka plan
- Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının Uygulama Dönemi
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının, 1 Ekim 2023'te başlayacak bir geçiş dönemi ile iki aşamada uygulanması planlanmaktadır. Bu ilk aşamada, sadece AB'ye ithal edilen mallar içindeki gömülü sera gazı emisyonlarıyla ilgili verilerin toplanması ve raporlanması beklenilmektedir.
Tam uygulama sürecinin 1 Ocak 2026'da başlaması ile birlikte sürdürülebilirliği teşvik etmede önemli bir rol üstleneceği anlaşılan mekanizma kapsamında yetkili beyan sahiplerinin gömülü emisyonlara karşılık gelen SKDM sertifikalarını satın almaları gerekecektir.
- Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının Uygulanacağı Sektörler
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, üretim sırasındaki önemli sera gazı emisyon üretimleri, karbon kaçağı potansiyeli ve pratik uygulanabilirlikleri nedeniyle çimento, elektrik, gübre, demir çelik, alüminyum ve hidrojen sektörlerine uygulanacaktır.
Kaynak : https://customs-taxation.learning.europa.eu/course/view.php?id=757§ion=1
- Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının Uygulanmayacağı Durumlar
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, AB Emisyon Ticareti Sistemi kapsamındaki ülkelerden veya AEA ve EFTA ülkeleri gibi tamamen yerel Emisyon Ticareti Sistemleri ile bağlantılı ülkelerden yapılan ithalatlar için uygulanmayacaktır. Ayrıca değeri 150 Avroyu geçmeyen konsinye ve mallar ile askeri faaliyetler için kullanılan mallar da mekanizmadan muaf tutulmuşlardır.
Özetle, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının küresel karbon emisyonları azaltmada, karbon kaçağını önlemede, iklim değişikliği ile mücadelede küresel iş birliğini arttırmadaki rolünden ötürü gezegenimiz için daha sürdürülebilir bir gelecek inşa etmede önemli bir araç olduğu anlaşılmaktadır. Gelecek bölümlerde ise, mekanizmanın nasıl çalıştığına daha derinlemesine bakmaya ve işletmelerin ve endüstrilerin bu dönüştürücü mekanizmaya nasıl hazırlanabileceği üzerinde durulmaya çalışılacaktır.
(1) https://customs-taxation.learning.europa.eu/course/view.php?id=757§ion=1