Sürdürülebilir bir geleceğin inşasında Turist Vergisinin (Konaklama Vergisi) rolü
Uluslararası seyahatin, bu yıl 2019'dan beri en yüksek seviyelere ulaşacağı tahmin edilmektedir. Genel anlamıyla bu, turizm endüstrisi için güzel bir haber olsa da birçok turistik bölgenin aşırı turizmin getirdiği zorluklarla karşı karşıya kalacağı anlamı da taşımaktadır.
Aşırı turizmin neden olduğu sorunlar arasında kültürel mirasların zarar görmesi, turistlerin olumsuz davranışları, çevrenin kirletilmesi gibi örnekler yer almaktadır. Bu noktadan yola çıkarak, popüler seyahat destinasyonları ziyaretçi sayısını kontrol etme ve daha yüksek ziyaretçi kapasitesini daha iyi yönetmek üzere yerel altyapıyı iyileştirmek amacıyla turist vergisi uygulaması başlatmıştır.
Turist vergileri, otellerde, pansiyonlarda veya diğer konaklama yerlerinde kaldıkları için turistlere uygulanan ücretler olup bu vergiler genelde yerel yönetimler tarafından toplanarak ilgili şehrin altyapısına, hizmetlerine ve çevreyi koruma çabalarına yeniden yönlendirilebilecek şekilde gelir elde etme amacı taşımaktadır. Bu yazımızda, turist vergilerinden elde edilen gelirlerin ilgili ülkenin veya şehrin sürdürülebilirlik hedeflerine nasıl katkı sağlayabileceği üzerinde durulmaya çalışılmıştır.
Çevrenin korunması
Turist vergilerinin, doğal yaşam alanları ve yaban hayatın korunması ile turizmin çevre üzerindeki olumsuz etkisini en aza indirmek için koruma çabalarına ayrılması mümkün bulunmaktadır.
İzlanda, macera ve doğa seyahatleri açısından popüler bir turizm merkezi haline gelmiştir. 2023 yılı yazında 2022'nin aynı dönemine göre yaklaşık dörtte bir artışla yaklaşık 800.000 uluslararası turist ülkeye gelmiştir. Ancak, İzlanda hükümeti tarafından Covid-19 salgını sırasında askıya alınan konaklama vergisi 1 Ocak 2024'ten itibaren otel, kamp alanları, mobil evler ve yolcu gemileri konaklamaları için tekrar uygulamaya alınmıştır.
İzlanda Başbakanı tarafından turist vergisinin, ziyaretçilerin ülkenin bozulmamış doğası üzerinde oluşturduğu olumsuz etkileri azaltmak ve İzlanda'nın 2040 yılına kadar net sıfır iklim hedefine ulaşmak da dahil olmak üzere iddialı iklim hedeflerine ulaşmak için önerildiği belirtilmiştir.
Acil durumlara hazırlık ve kriz yönetimi
Turist vergisi gelirlerinin bir kısmının acil durumlara hazırlık ve kriz yönetimi için ayrılarak destinasyonların doğal afetlere, salgın hastalıklara veya diğer öngörülemeyen zorluklara etkili bir şekilde yanıt vermesine yardımcı olması mümkün bulunmaktadır.
2023 yılında Yunanistan, şehirlerinin altyapısını tahrip eden ve birçok insanın ölümüne yol açan sel ve orman yangınları da dahil olmak üzere birçok aşırı hava felaketi olayı ile karşı karşıya kalmıştır. Bir yıl süren yıkıcı doğal afetlerin ardından Yunanistan, 2024 yılında turistlere “İklim Krizine Dayanıklılık Ücreti” adı verilen yeni bir vergi uygulamaya almıştır. Yunan Hükümetine göre, turistler tarafından ödenecek vergi miktarı ziyaret edilen yılın zamanına ve kalınan otelin kategorisine bağlı olarak değişecektir. Bu yeni ücretin, konaklama süresince konaklama sağlayıcısına ödenmesi gerekmektedir.
Yunanistan Başbakanı tarafından yapılan açıklamada yeni vergi ile, 2023'teki orman yangınları ve sel felaketlerinin ardından restorasyona yönlendirilerek 300 milyon €’ya kadar ek gelir elde edilmesinin planlandığı ifade edilmiştir.
Kaynak : https://skift.com/2024/01/10/greece-charges-tourists-climate-crisis-resilience-tax/
Altyapı ve kaynak yönetimi
Turist vergilerinden elde edilen gelirlerin, atık yönetim sistemleri, su arıtma tesisleri ve yenilenebilir enerji projeleri gibi sürdürülebilir altyapının geliştirilmesine yönlendirilerek yerel kaynaklar üzerindeki baskının hafifletilmesine yardımcı olması mümkün bulunmaktadır.
İspanya’nın Barselona şehri her yıl dünyanın her yerinden milyonlarca turisti kendine çekmekte olup 2012 yılında şehrin yerel inşaat projelerini finanse etmek amacıyla bir şehir turizm vergisi uygulamaya alınmıştır. Verginin miktarı, kalınan konaklama türüne ve konaklama yerinin konumuna bağlı olarak değişmektedir. Yerel makamlar, şehir turist vergisinden elde edilen gelirlerin yol yüzeylerindeki iyileştirmeler, otobüs seferleri ve yürüyen merdivenler de dâhil olmak üzere şehrin altyapısını finanse etmek için kullanıldığını belirtmektedirler.
Kaynak : https://www.travelandleisureasia.com/in/news/barcelona-tourist-tax-to-increase-from-april-1/
Kültürel mirasın korunması
Turist vergileri, kültürel miras alanlarının, tarihi eserlerin ve geleneksel uygulamaların korunmasını ve restorasyonunu destekleyerek turizm faaliyetlerinin yerel kültürlerin bütünlüğünden ödün vermemesini sağlayabilmektedirler.
Buna göre, Japonya'nın Hatsukaichi kentinde, 1 Ekim 2023 tarihinden itibaren UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Itsukushima Tapınağı'nın korunmasına yardımcı olmak için Miyajima Ziyaretçi Vergisi uygulanmaya başlanmıştır. Itsukushima Tapınağı, 2023 Ocak ve Ağustos ayları arasında pandemi öncesi seviyelere göre % 90 artışla yaklaşık 2,93 milyon ziyaretçi ağırlamıştır. Şehir yetkilileri tarafından önümüzdeki Mart ayı cari mali yılının sonuna kadar yaklaşık 104 milyon yen (yaklaşık 700.000 dolar) vergi geliri elde edileceği tahmin edilmekte olup verginin, adanın doğal ve kültürel mirasını korumada çok önemli bir role sahip olacağı değerlendirilmektedir.
Kaynak:https://en.japantravel.com/hiroshima/miyajima-implements-visitor-tax-to-tourists/70298
Toplum gelişimi
Turist vergileri yoluyla elde edilen gelirlerin, eğitim, sağlık hizmetleri ve kişisel gelişim dahil olmak üzere topluluk geliştirme projelerine yönlendirilmesi ve böylece halk için genel yaşam kalitesinin iyileştirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Butan ülkesi tarafından ülkelerinin 1974 yılında turistlere açılmasından bu yana tüm ziyaretçiler tarafından vize başvuru sürecinde tahsil edilen Butan Turizm Ücreti uygulanmaktadır. Butan Turizm Ücreti, zamanla artarak Eylül 2022'de Butan'ın yüksek değerli, düşük etkili turizme olan bağlılığını yansıtmak amacıyla gecelik 200 dolara yükseltilmiş sonrasında Butan Turizmini yeniden canlandırma önlemi olarak 2023'te %50 indirimli uygulanarak 2027 yılına kadar geçerli olmak üzere gecelik 100 dolara düşürülmüştür. Yetkililer tarafından uygulanan vergi, Butan'ın geleceğine yapılan bir yatırım olarak görülmüş olup vergi gelirlerinin kullanım amaçları arasında Butan halkına yönelik eğitim ve sağlık alanındaki girişimleri finanse etmekte yer almaktadır.
Kaynak :https://www.britannica.com/place/Bhutan
Kapasite yönetimi ve aşırı turizmin azaltılması
Turist vergileri, ziyaretçi kapasitesini yönetmek ve aşırı turizmin etkilerini azaltmaya yönelik stratejiler uygulanması için kullanılabilmektedir. Bu, sürdürülebilir turizm planlarının geliştirilmesini, iyileştirilmiş ziyaretçi yönetim sistemlerini ve popüler destinasyonlarda taşıma kapasitesi sınırlarının uygulanmasını kapsamaktadır.
Son otuz yılda İtalya’nın Venedik kenti, aşırı turizmin en önemli kurbanlarından biri haline gelmiştir. Şehir yılda tahmini 30 milyon ziyaretçiyi ağırlamakta olup ziyaretçilerin üçte ikisinden fazlası şehri sadece günübirlik ziyaret etmektedir. Aşırı turizmin yarattığı olumsuz etkiyi azaltmak amacıyla çok uzun süredir tartışılan turizm vergisi 2024'te şehrin sadece belirli dönemlerinde giriş ücreti alınmasına karar verilmesi ile sonuçlanmıştır. Bu kapsamda, ziyaretçilerin hafta sonları ve diğer resmi tatil günlerinde olmak üzere Nisan ayından Temmuz ayı ortasına kadar Venedik’e girişte 5 € ödemeleri gerekecek olup ücret yalnızca yoğun saatlerde sabah 8:30'dan akşam 4:00'e kadar yalnızca yoğun saatlerde geçerli kılınmıştır.
Kaynak:https://www.haberturk.com/htgastro/seyahat/venedik-gezi-rehberi-venedik-nerede-2360428
Yeşil teknolojiye yatırım
Turizm vergileri, enerji tasarruflu aydınlatma, su tasarrufu önlemleri ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı gibi turizm sektöründe yeşil teknolojilerin benimsenmesini finanse etmek için kullanılabilmektedir. Böylelikle, turizm faaliyetleriyle ilişkili karbon ayak izini azaltmak sağlanmaktadır.
Yeni Zelanda tarafından 2019 yılında ülkelerini ziyaret eden kişiler tarafından ödenmesi zorunlu hale getirilen 35 Yeni Zelanda Doları tutarındaki Uluslararası Ziyaretçi Koruma ve Turizm Vergisi uygulaması başlatılmıştır. Yeni Zelanda hükümetince vergi gelirlerinin ülkenin turistik mekanlarındaki altyapı ve sürdürülebilirlik projelerini iyileştirmek için kullanıldığı belirtilmektedir.
Kaynak: https://ie.hotels.com/go/new-zealand
Araştırma ve izleme
Turist vergilerinin, turizmin çevre ve yerel topluluklar üzerindeki etkisini değerlendirmek için araştırma girişimlerini ve izleme programlarını finanse etmek üzere kullanılması mümkün bulunmaktadır. Elde edilen veriler karar alma süreçlerine dahil edilmekte ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşılmasını sağlamaktadır.
Bu kapsamda, 2016 yılında İspanya'nın bir takımadası olan Balear Adasının Hükümeti tarafından, adadaki tüm turistik geceleme konaklamalarına ‘Sürdürülebilir Turizm Vergisi’ uygulaması başlatılmıştır. Vergi, lüks otellerde konaklayanlar için gecelik 4 €, orta sınıf konaklama için 3 €, kruvaziyer yolcuları ve daha ucuz oteller için 2 € ve kampçılar ve pansiyon misafirleri için günlük kişi başı 1 € olmak üzere uygulanmaktadır. Sürdürülebilir turizm vergisinin ilk yılında 120 milyon € toplanarak Balear Adaları'nda 150'den fazla çevre projesine fon sağlanmıştır.
Sürdürülebilirlik odaklı hedef pazarlama
Turist vergi gelirlerinin ülkelerin veya şehirlerin sürdürülebilirliğe olan bağlılığını teşvik eden pazarlama çabalarına yönlendirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Bu çerçevede, 1 Kasım 2015 tarihinden itibaren İtalya’nın Trento Özerklik Eyaletinde, ziyaretçilerine yüksek kaliteli hizmetler sunmak için bir turizm vergisi getirilmiştir. Vergi, Trento’da otellerde, apartmanlarda veya diğer konaklama yerlerinde kalan herkes tarafından 10 güne kadar ödenmektedir. Ödenen verginin % 10'u, Trento Eyaletinin bölgesel pazarlama ajansı olan Trentino Marketing'in faaliyetlerini finanse etmek için kullanılmaktadır.
Kaynak:https://www.mirror.co.uk/travel/europe/exploring-italys-lake-garda-trentino-27636736
Sonuç olarak, turist vergileriyle elde edilen gelirlerin, şehirlerin çevre ile kültürlerini korumak ve toplum refahını artırmalarına yönelik projelere yatırım yapabilmeleri için sürdürülebilir bir finansman kaynağı yaratmakla birlikte hızla büyüyen turizm endüstrisinin yarattığı olumsuz çevresel ve sosyal etkilerin en aza indirilmesini sağlayarak hem ziyaretçiler hem ziyaret edilenler hem de çevre için pozitif bir geleceğin inşasında önemli bir role sahip olduğu görülmektedir.
(1) https://skift.com/2024/01/05/iceland-brings-back-tourism-taxes-for-2024/#:~:text=Starting%20January%201%2C%20tourists%20have,%3A%20ISK%201%2C000%20(%247.26).
(2) https://etias.com/articles/iceland-tourism-tax-2024.
(3) https://www.nzherald.co.nz/travel/greece-introduces-climate-crisis-resilience-tax-for-tourists/BXQ4HX4HOFG7XJJMCMVS3ZUP6Q/
(4) https://www.locabarcelona.com/en/real-estate-news/live-in-barcelona/barcelona-tourist-tax/#:~:text=Prices%20and%20regulations%20of%20the%20tourist%20tax%20in%20Barcelona&text=To%20give%20you%20an%20idea,7%20days%20of%20their%20stay.
(5) https://www.shbarcelona.com/blog/en/tourist-tax-in-barcelona/
(6) https://www.asiaodysseytravel.com/bhutan/tourist-tax-sdf.html
(7) https://www.bbc.com/travel/article/20230928-venices-new-5-entry-fee-explained
(8) https://new-zealand-immigration.com/blogs/the-international-visitor-conservation-and-tourism-levy-ivl
(9) https://www.travelnews.co.za/article/tourist-tax-trends-explained
(10) https://www.euronews.com/travel/2024/01/05/tourist-taxes-all-of-the-countries-you-will-have-to-pay-to-enter-in-2022
(11) https://en.japantravel.com/hiroshima/miyajima-implements-visitor-tax-to-tourists/70298
(12) https://www.lonelyplanet.com/news/new-tourist-taxes-fees
(13) https://www.stptax.com/sustainable-tourism-tax/#:~:text=The%20sustainable%20tourist%20tax%20raised,pay%20the%20fee%20each%20year.
(14) https://www.gardatrentino.it/en/plan-your-trip/accommodation/tourism-tax
(15) https://www.timeout.com/news/these-are-all-the-destinations-youll-need-to-pay-extra-to-visit-this-year-020224