2015’te 29.000 TL’yi Geçen Kâr Payı Aldıysanız Beyanname Vermeniz Gerekiyor
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre, tam/dar mükellef gerçek kişiler tarafından 2015 yılında elde edilen yedi gelir unsuruna ilişkin gelirler, kanunda aksine bir düzenleme olmadığı sürece 1-25 Mart/2016 döneminde Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile beyan edilecektir. Gelir Vergisi Kanununda sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde edilen kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar, menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır.
2015 Yılında menkul kıymetler üzerinden menkul sermaye iradı elde eden kişiler, bu yıl ilk defa Hazır Beyan Sistemini (www.gib.gov.tr) kullanarak internet ortamında kolay ve hızlı bir şekilde beyanname verebileceklerdir.
Gelir Vergisi Kanununun 75/1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yer alan gelirler, vergi uygulaması bakımından kar payı olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu kar payları şöyledir;
- Her nevi hisse senetlerinin kar payları (Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kar payları da bu kapsamdadır.). Söz konusu hisse senetleri daha ziyade Anonim Şirket hisse senetleri olmaktadır.
- İştirak hisselerinden doğan kazançlar. (Limited şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar bu kapsamdadır.),
- Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları.
Herhangi bir kurum, ortaklarına dağıtacağı kâr payları üzerinden GVK'nın 94/1-6-b maddesine göre gelir vergisi tevkifatı yapmak zorundadır. Buna göre;
- Tam mükellef kurumlar tarafından tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf olanlara dağıtılan kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.),
- Tam mükellef kurumlar tarafından dar mükellef gerçek kişilere, dar mükellef kurumlara (Türkiye'de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç) ve gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75. maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından (Kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.),
- GVK’nın 75. maddesinin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iradının ana merkeze aktarılan tutarı üzerinden,
2009/14592 sayılı BKK ile %15 oranında tevkifat yapılmaktadır.
Buna göre;
GVK’nın 22/2. maddesine göre; tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna edilmiştir. İstisna sonrasında kalan tutar 20105 yılı için 29.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir. Kar payının beyanı halinde, karın dağıtımı aşamasında kurum bünyesinde yapılan tevkifatın tamamının yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi mümkün bulunmaktadır.
GVK geçici 62. maddesine göre, kurumların 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde ettikleri kazançlarını dağıtmaları halinde, gerçek kişilerce elde edilen bu kar payları, tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.
GVK geçici 62/3. maddesine göre, 01.01.1999-31.12.2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerine ilişkin olup, kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlar ile GVK’nın geçici 61. maddesi kapsamında vergi kesintine tabi tutulmuş olan yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtılması halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar paylarının net tutarına elde edilen kar payının 1/9’u eklendikten sonra bulunan tutarın yarısı vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyan edilen tutarın 1/5’lik kısmı hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.
GVK’nın 86/1-c maddesine göre tevkifata tabi olan kar payının istisna sonrası kalan tutarı, beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, 2015 yılı için beyanname verme sınırı olan 29.000 TL’yi aşıyor ise beyan edilecektir. Tam mükellef kurumlar tarafından dağıtılan kar payları kurum bünyesinde %15 oranında tevkifata tabi tutularak ortaklara ödenmektedir. Ortaklarca elde edilen bu kar paylarının beyanı aşamasında, tam mükellef kurumlardan elde edilen söz konusu kar paylarının yarısı (1/2’si) GVK’nın 22. maddesine göre gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınmaktadır. Kar payının yarısının hesaplanmasında kar payının brüt tutarı esas alınacaktır. Beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kurum bünyesinde karın dağıtımı aşamasında yapılan vergi kesintisinin tamamı (istisnaya isabet eden kısım dahil) mahsup edilip, mahsup sonrası kalan tutar genel hükümler çerçevesinde ret ve iade edilmektedir.
Sonuç olarak;
- Tam mükellef kurumlardan elde edilen her nev’i hisse senetlerinin (temettü gelirleri) kar paylarının brüt tutarının yarısı gelir vergisinden istisna olup; beyana tabi başka gelirin bulunmaması halinde, elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı 2015 yılı için 29.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir.
- Tam mükellef kurumlardan elde edilen iştirak hisselerinden doğan kazançların (Limited Şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kâr payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar dahil) yarısı gelir vergisinden istisna olup; beyana tabi başka gelirin bulunmaması halinde, elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı 2015 yılı için 29.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir.
- Tam mükellef kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup; beyana tabi başka gelirin bulunmaması halinde, elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı 2015 yılı için 29.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir.
- Menkul kıymetler yatırım ortaklıklarından sağlanan kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup; beyana tabi başka gelirin bulunmaması halinde, elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı 2015 yılı için 29.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir.
- Gayrimenkul yatırım fon ve ortaklıklarından sağlanan kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup; beyana tabi başka gelirin bulunmaması halinde, elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı 2015 yılı için 29.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir.
- Risk sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarından sağlanan kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup; beyana tabi başka gelirin bulunmaması halinde, elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı 2015 yılı için 29.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir.