Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Timur ÇAKMAK
Timur ÇAKMAK
3245OKUNMA

Matrah Artırımında Vergi Oranı %15 mi %20 mi Uygulanacak?

Malum bu günlerde vergi gündemimizin en önemli konusunu vergi affı, varlık barışı ve yine aynı kapsamda getirilen matrah ve vergi artırımı konusu oluşmaktadır. Vergi mükellefleri söz konusu bu imkânlardan yararlanmak için önemli bir fırsata sahip oldular ve bu fırsatlar Bakanlar Kurulu Kanun ile verilen bir aya kadar uzatma yetkisini kullanmaz ise 31 Ekim 2016 tarihi itibariyle son bulacağının da altını çizmek gerektiğini belirtmek isteriz.

19.08.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6736 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun’un 5. maddesi matrah ve vergi artırımını düzenlemektedir. Buna göre mükellefler, Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen şartlar dâhilinde gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını artırdıkları takdirde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılamayacağını açık bir şekilde belirtilmiştir.

Dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri açısından matrah artırımı artırılan yıllar ile ilgili olarak VERGİ İNCELEMESİ koruması ve İLAVE TARHİYAT yapılmayacağı anlamına gelmektedir.

Peki, Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı Durumunda Hangi Oran Uygulanacaktır?
Yine 6736 Sayılı Kanunun 5/1-ç maddesinde konuyla ilgili açıklama yapılmış ve buna göre; 5. maddenin birinci fıkrasına göre artırılan matrahların, %20 oranında vergilendirileceği ve üzerinden ayrıca herhangi bir vergi alınmayacağı ifade edilmiştir. Bununla beraber aynı bendin devamında gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için indirimli %15 oranının uygulanmasına da imkân tanınmıştır. Diğer bir ifadeyle hangi durumlarda artırılan matrahlar üzerinden %15 oranında vergi alınacağı açıklanmıştır. Buna göre artırılan matrahlar üzerinden %15 oranından yararlanılabilmesi için:

  1. Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş olmaları,
  2. Bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş olmaları ve
  3. Bu vergi türleri için bu Kanunun 2. (kesinleşmiş alacaklar) ve 3. madde (kesinleşmemiş ve dava safhasında bulunan alacaklar) hükümlerinden yararlanmamış olmaları,

gerekmektedir.

Ayrıca istisna, indirim ve mahsuplar nedeniyle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken verginin bulunmaması halinde de bu hükmün uygulanacağı belirtilmiştir. Dolayısıyla, mükelleflerin vergi incelemesi ve ilave tarhiyat nedeniyle koruma sağlanması amacıyla matrah artırımını düşünmesi halinde indirimli olan % 15 oranından faydalanması halinde yukarıdaki üç şartın bir arada gerçekleşmesi gerekmektedir.

Konuyla İlgili 6736 Sayılı Kanuna İlişkin Çıkarılan 1 Sayılı Genel Tebliğ İndirimli Vergi Oranı İçin İlave Şartlar Getirmiştir.
Kanun metninde belirtilen açıklamalara ilave olarak 1 Sayılı Genel Tebliğin V/C-3 bölümünde %20 mi yoksa %15 oranının mı artırılan matrahlar üzerine tatbik edileceğinin şartları açıklanmıştır. Buna göre; genel olarak mükelleflerin artırılan veya beyan edilen matrahlara %20 vergi oranı uygulanmak suretiyle ödenecek vergi tutarı hesaplanacağı belirtildikten sonra Kanun uyarınca artırılan veya beyan edilen matrahlar üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisi için ayrıca herhangi bir vergi hesaplanmayacak ve ödenmeyeceği tekrarlanmış ve artırılan bu matrahlar üzerinden ayrıca geçici vergi de hesaplanmayacağı belirtilmiştir.

Tebliğ’de Kanunda %15 indirimli vergi oranının uygulanması için yukarıda belirtilen şartlara ilave şartların getirildiği görülmektedir. Tebliğe göre 6736 SK kapsamında matrah artırımı yapılması halinde;

  1. Kurumlar vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş olmaları,
  2. Bu beyannamelere ilişkin DAMGA VERGİSİ de dahil olmak üzere tahakkuk eden vergilerin tamamını süresinde ödemiş olmaları ve
  3. Bu vergi türlerine ilişkin olarak HERHANGİ BİR DÖNEM İÇİN 6736 sayılı Kanunun 2. (kesinleşmiş alacaklar) ve 3. (kesinleşmemiş ve dava safhasında bulunan alacaklar) hükümlerinden yararlanmamış olmaları,

şartıyla, Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre artırdıkları matrahlara %20 yerine %15 vergi oranı uygulanmak suretiyle ödenecek vergi tutarı hesaplanacaktır. Ayrıca %15 oranının belirlenmesinde, maddede öngörülen şartların her yıl için ayrı ayrı dikkate alınması gerekmektedir. Dolayısıyla Tebliğ ile beyan edilen vergi türleri tanımına damga vergisi de dahil edilmiş ve yine 6736 sayılı Kanunun 2 ve 3. maddeleri nedeniyle başvurulmaması şartı ise herhangi bir dönem ilave edilmesi nedeniyle genişletilmiştir. 

Tebliğ İle % 15 İndirimli Vergi Oranı İçin Getirilen İlave Şartlar, Ne Kadar Doğru?
Burada iki hususun kanun metninde olmamasına rağmen Tebliğ’de % 15 oranının uygulanmasında bir ön şart olarak karşımıza çıktığını görmekteyiz.

Bunlardan birincisi;Damga Vergisi konusudur. Kanun metninde “Bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş olmaları” lafzı yer almaktadır. Buradan da anlaşılan husus ise gelir ve kurumlar vergisine ilişkin beyan edilen tutarların süresinde ödenmiş olması gerekmektedir. Örneğin bir kurumlar vergisi mükellefi 2015 yılı için 1.000.000 TL tutarında KV beyan etmiş ve bunu da süresinde ödemiştir. Ancak söz konusu kurumlar vergisini süresinde öderken damga vergisi tutarını ödemeyi unutması halinde indirimli vergi % 15’ten yararlanamayacaktır.
Kanun, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin süresinde vermiş oldukları yıllık beyannamelerde, zarar beyan edilmesi veya ilgili kanunlarda yer alan istisna uygulaması, indirim ve mahsuplar nedeniyle ödenecek vergi çıkmamış olması durumunda da bu mükelleflerce artırılan matrahlara %15 vergi oranından yararlanmalarına izin vermiş ve bu husus Tebliğin ilgili bölümünde açıklanmıştır. Ancak burada da örneğin bir şirket 2015 yılı faaliyeti zararla sonuçlanmış ve KV beyannamesini de süresinde vermesine rağmen, herhangi bir kurumlar vergisi çıkmadığı için KV ödemesi yapmamış ve bu düşünceyle de tahakkuk eden toplam 118,50 TL tutarındaki damga vergisini ise ödemeyi unutmuş olduğunu düşünelim.  Bu durumda Tebliğ hükümlerine göre mükellefin 6736 Sayılı Kanunun 5. maddesi kapsamında kurumlar vergisi matrah artırımına başvurması halinde indirimli % 15 oranındaki vergi oranından yararlanamayacak ve 118.50 TL ödeme yapılmadığı için % 5 daha fazla vergi ödemek zorunda kalacaktır. Haliyle kanun metninde olmamasına rağmen Tebliğ ile getirilen bu açıklama matrah artırım konusunda mükelleflerin maliyetlerini ciddi olarak artırdığı için Kanundan beklenen başarıyı da olumsuz olarak etkileyeceği düşünülmektedir.

İkinci konu ise, % 15 indirimli vergi oranından yararlanmak için 6736 Sayılı Kanun kapsamında kesinleşmiş alacaklar veya kesinleşmemiş ve dava safhasındaki alacaklara ilişkin hükümler nedeniyle hangi dönem için net olarak başvurulmaması şartının açık olmamasına rağmen Tebliğ ile bu bütün dönemleri kapsar hale getirilmiştir.

Dolayısıyla, örneğin 2015 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımına başvuracak bir mükellef eğer aynı zamanda 2011 yılı için re ’sen tarh edilen KDV nedeniyle dava safhasında bulunan ihtilaflı alacak için Kanunun 3 üncü maddesinden yararlanır ise bu durumda artırılan matrah için % 15 oranı değil % 20 oranında vergi ödemek zorunda kalacaktır. 

Halbuki,  6736 SK’nun 5/1-ç bendindeki lafza baktığımızda,“ bu vergi türleri için Kanunun 2 ve 3 üncü madde hükümlerinden yararlanmamış olmaları” şartı aranırken söz konusu bu cümlenin öncesinde de “artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerine” referans verilmekte ve buna göre de” artırımda bulunulmak istenen yıla ilişkin beyannamenin kanuni süresinde verilmiş, tahakkuk eden kurumlar vergisinin süresinde ödenmiş ve yine aynı yıla ilişkin olarak 6736 sayılı Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerinden yararlanılmamış olması gerekir “ şeklinde yorumlanarak bu şartlar dâhilinde matrah artırımına başvuranlara indirimli % 15 oranındaki vergini uygulanması gerektiği düşüncesindeyiz. Ancak Tebliğ’de yapılan açıklama ile yukarıda da ifade edildiği gibi % 15 indirimli vergi oranından yararlanabilmek için mükelleflerin herhangi bir dönem için Kanunun 2 ve 3 üncü maddeleri hükümlerinden yararlanılmamış olması gerektiği şeklindedir ki, bu kanun maddesini oldukça geniş yorumlanması ile bir taraftan mükelleflere hak verilirken diğer haktan yararlanmayı sınırlandırma ile sonuçlanmaktadır. Dolayısıyla Tebliğ’deki % 15 şartlarının Kanun metnine göre farklı ve mükellef aleyhine hak kaybedici şekilde yorumlandığı sonucu ortaya çıkmaktadır.

Sonuç olarak 6736 Sayılı Kanun ile getirilen imkânlar özünde oldukça önemli ve vergi mükellefleri açısından geçmişi bir kalemde temizleme imkânı sağlayan bir imkan verdiği açıktır. Bu imkândan süre uzaması olmaması halinde 10 günden daha az bir süre kaldığını hatırlatmak isteriz.

6736 Sayılı Kanunun 10. maddesi Maliye Bakanlığına 6736 SK’nun uygulanması konusundaki usul ve esasları belirleme yetkisi verirken kanun metni ile belirlenen %15 oranındaki indirimli vergiden yararlanma şartlarını genişletilmesi yetkisini vermediğini düşünüyoruz. Ancak mükelleflerin özellikle matrah artırımı halinde maliyetlerini artıran genişletici yorumların İdarece gözden geçirmesi ve hızlıca aksiyon almaları muhtemeldir. Böylece bir taraftan mükellefe imkân sağlanırken diğer taraftan maliyetlerinin artırılması yapılandırmadan beklenen ve istenen başarıyı olumsuz etkileyeceği de açıktır.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor