Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Kemal ÇAĞLAR
Kemal ÇAĞLAR
4724OKUNMA

Tahsil Zamanaşımı ve Muhtemel Sorunlar

1. Giriş:

Zamanaşımı, süre geçmesi suretiyle vergi alacağının kalkmasıdır. Zamanaşımı, alacağı ortadan kaldırmamakta, ancak alacağı isteme veya dava etme yolunu kapatmaktadır. Zamanaşımı, mükellefin bu hususta bir müracaatı olup olmadığına bakılmaksızın, kendiliğinden hüküm ifade eder.

Tahsil zamanaşımı, 6183 Sayılı Kanunda 102-104. Maddelerinde düzenlenmiş olup, hükümleri vergi alacakları dahil bütün kamu alacakları için geçerlidir. (Çağlar, 2014:42) Tahsil zamanaşımının başlangıcı kamu alacağının vadesidir. Tahsil zamanaşımında, kamu alacağı, zamanaşımına uğradıktan sonra, idarece cebren tahsil olanağı ortadan kalkmakta, ancak mükellefin rızasıyla ödediği borç kabul edilebilmekte; borçlu bu ödemeden sonra borcun zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle ödediğini geri alamamaktadır.

Bu yazımızda 6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanununda yer alan tahsil zamanaşımına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.  

2. Tahsil Zamanaşımının Mahiyeti

Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını izleyen takvim yılı başından başlayarak 5 yıl içinde tahsil edilmezse, zamanaşımına uğrar. Zamanaşımı süresi, kamu alacağının vadesinin rastladığı takvim yılını izleyen takvim yılı başından başlar, beşinci yılın sonunda; yani, o takvim yılının 31 Aralık gününün çalışma saatinin bitiminde sona ermektedir.(Candan,2007:560)

Zamanaşımından sonra mükellefin rızaen yapacağı ödemeler kabul olunur.

6183 Sayılı Kanunun 37’inci maddesinin 3’üncü fıkrasına ve VUK’nun 111’inci maddesinin 2’nci fıkrasına göre vade, ödeme süresinin son günüdür.

Zamanaşımının vadenin rastladığı yılı izleyen takvim yılının başından itibaren başlamasının gerekçesi, vergi idaresini tek tek bütün mükelleflerin tabi oldukları zamanaşımını ayrı ayrı belirleme külfetinden kurtarmaktır.

Alacak, tahsil zamanaşımına uğradıktan sonra artık idarece bu alacağın cebren tahsil olanağı kalmaz. Mükellef rızası ile bu borcu ödeyebilir. Borçlu bu ödemeden sonra borcun zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle ödediğini geri alamaz.

  3. Tahsil Zamanaşımını Durduran Haller

6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanunun (AATUHK)  104. Maddesine göre Tahsil Zamanaşımını Durduran Haller aşağıda sıralanmıştır.

  • Borçlunun yabancı memlekette bulunması,
  • Borçlunun hileli iflas etmesi,
  • Borçlunun terekesinin tasfiyesi dolayısıyla hakkında takibat yapılmasına imkan olmaması.

Yukarıdaki nedenlerin kalkmasından başlayarak, önceden başlamış olan zamanaşımı, kaldığı yerden devam eder.

4. Tahsil Zamanaşımını Kesen Haller

6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanunun (AATUHK)  103. Maddesine göre Tahsil Zamanaşımını Kesen Haller aşağıda sıralanmıştır.

-Ödeme,
-Haciz tatbiki,
-Cebren tahsil ve takip muameleleri sonucunda yapılan her çeşit tahsilat,
-Ödeme emri tebliği,
-Mal bildirimi, mal edinme ve mal artmalarının bildirilmesi,
-Yukarıdaki 5 sırada gösterilen muamelelerden herhangi birinin kefile veya yabancı şahıs ve kurumlar mümessillerine tatbiki veya bunlar tarafından yapılması,
-İhtilaflı amme alacaklarında kaza mercilerince bozma kararı verilmesi,
-Amme alacağının teminata bağlanması,
-Kaza mercilerince icranın tehirine karar verilmesi,
-İki amme idaresi arasında mevcut bir borç için alacaklı amme idaresi tarafından borçlu amme idaresine borcun ödenmesi için yazı ile müracaat edilmesi.
-(5035 sayılı Kanunun 5'inci maddesiyle eklenen bent)(31.12.2003 tarihinden geçerli olmak üzere) Amme alacağının özel kanunlara göre ödenmek üzere müracaatta bulunulması ve/veya ödeme planına bağlanması.

Kesilmenin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından başlayarak zamanaşımı yeniden işlemeye başlar. Önceden işlemiş olan süre göz önünde bulundurulmaz.

5. Zamanaşımı Başlangıcı

Tahsil zamanaşımının işlemeye başlaması bakımından vade tarihinin değil, vadeyi izleyen takvim yılı esas alınmıştır. Bunun nedeni; bütün yükümlülerin tabi oldukları zamanaşımını ayrı ayrı incelemekten idareyi kurtarmak ve idarenin daha kolay çalışmasını sağlayabilmektir.( Öncel, Kumrulu, Çağan, 2008:139)

-Zamanaşımının bir bozma kararıyla kesilmesi halinde, yeni vade gününün rastladığı,
-Amme alacağının teminata bağlanması veya icranın kaza mercilerince durdurulması hallerinde, teminatın kalktığı ve durma süresinin sona erdiği tarihin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılının ilk günüdür.

6-Sonuç

6183 Sayılı Kanunda düzenlenmiş olan tahsil zamanaşımı vergi alacakları dahil bütün kamu alacakları için geçerli olan bir düzenlemedir. Tahsil zamanaşımı süresi dolduktan sonra alacaklı kamu idaresinin söz konusu kamu alacağını tahsil etme yetkisi ortadan kalkmaktadır.  Zamanaşımında amaç devletin takip ve tahsili uzun süre gecikmiş vergileri izlemesini önlemektir.  6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 103. Maddesinde tahsil zamanaşımını kesen haller 104. maddesinde  ise tahsil zamanaşımını durduran hallere yer verilmiştir. Zamanaşımı süresinin dolmuş olması alacaklı tahsil dairesince ödeme emri düzenlemesini ve diğer cebri tahsil yöntemlerinin uygulanmasını engellemektedir.

Kaynakça

6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanunu
Candan, Turgut, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Maliye Ve Hukuk Yayınları, Mart 2007 
Çağlar, Kemal,  Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ve Yorumu, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara.2014
Öncel, Mualla, Kumrulu, Ahmet, Çağan, Nami, “Vergi Hukuku” Turhan Kitabevi, Ankara, Ocak 2008

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor