Konsinye ihracat nedir?
İhracat bedellerinin 180 gün içerisinde getirilme zorunluluğu, bu zorunluluğa uymayanlara Vergi Usul Kanunu gereği vergi cezası değil de kambiyo mevzuatına uymamaktan dolayı “Cumhuriyet Savcılığı ” tarafından cezalar uygulanması ihracatçı firmaları zor duruma sokmuştur. Belirtilen ceza miktarı ise 2024 yılında, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 1567 sayılı Kanunun 3. maddesi ve Kabahatler Kanunu uyarınca dövizle işlem yasaklarına aykırı işlere, Cumhuriyet Savcılıklarınca her bir aykırı işlem nedeniyle 50.200.TL ila 418.800 TL tutarındadır.
Demokrasilerde çare tükenmez ilkesinden hareketle ekonomilerde de sorunlara çare bulmaya devam ediliyor.
Özellikle yurtdışındaki sürekli alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurtdışındaki şube veya temsilciliklerine mal gönderilmesini durumunda kısacası sürekli aynı firmalara ihracat yapan şirketler ihracat bedellerinin 180 gün içerisinde getirmektense ihracatlarını “Konsinye İhracat” olarak yapmaktadırlar. Yapılan bu işlem ile aynı zaman da ihracat kârını da bir yıl ileri tarihe taşıma imkanı olmaktadır.
Yurt içerisinde son derece yaygın olan konsinye satış işlemleri benzer bir şekilde yurtdışı satış işlemlerinde de uygulanmaktadır.
Nasıl yapılır?
Konsinye İhracat: Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere (beyannamenin intaç tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde) yurtdışındaki alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurt dışındaki şube veya temsilciliklerine mal gönderilmesini ifade etmektedir.
Bu çerçevede tek seferde hepsi hemen satılmayan, ileriki bir zamanda parça parça satılabilecek eşyalar için konsinye ihracat şekli kullanılabilmektedir.
İşlem aşamaları şu şekilde yapılmaktadır;
1- İhracatçı, konsinye satış faturası düzenler. Fatura üzerinde “Konsinye İhracattır.” İbaresini ekler.
2- E-birlik sisteminde beyanname elektronik ortamda oluşturulurken beyan kodu: Konsinye ihracat seçilir ve 44. haneye “Konsinye İhracattır.” şerhi düşülür. Ödeme şekli mal mukabili seçilir.
3- Konsinye ihracat için elden evrak aslı ile İhracatçı Birliğine başvuru yapılmasına gerek bulunmamaktadır. E-birlik sisteminde elektronik olarak beyanname oluşturulurken, beyan kodunun konsinye ihracat olarak seçilmesi ve beyannamenin 44. hanesine “Konsinye İhracattır.” Şerhinin düşülmesi halinde, beyanname tescilden önce elektronik ortamda otomatik olarak İhracatçı Birliği Onay Masasına aktarılır.
4- Onay masası ile görüşüp birlik onayı alınması gerekir.
5- Birlik onayı alındıktan sonra beyanname tescil edilip gümrükteki işlemleri sonuçlandırılır.
Konsinye ihracatın kapatılması ne zaman ve nasıl yapılacaktır?
1- Konsinye İhracatın kati satışı yapıldıktan sonra ihraç beyannamesi ve kesin satış faturası ya da birden fazla fatura varsa faturaların tamamı ile birlikte İhracatçılar Birliğine müracaat edilir. Birlik konsinye ihracatın kapatılması ile ilgili gerekli işlemleri gerçekleştirir.
2- Konsinye ihracatta gönderilen malların beyannamenin intaç tarihinden itibaren 1 yıl içinde satışının yapılması esastır. Bu süre, haklı ve zorunlu nedenlere istinaden müracaat edilmesi halinde, izni veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince iki yıl daha uzatılabilir. (Genelde 1 yıl dolduktan sonra 30 gün içerisinde başvuru yapılması halinde süre uzatımı yapılmaktadır. )
3- Eşyaların bir kısmının konsinye süresi içinde satılamaması halinde gümrük mevzuatı çerçevesinde geri getirilmesi gerekmektedir.
Konsinye ihracatta KDV iade işlemleri nasıl olacaktır?
KDV açısından henüz bir satış kesinleşmemiş olup, konsinye olarak teslimde mal ihracı olmadığından KDV iadesi işlemine gerek olmayacaktır. Kesin satışının gerçekleştiği tarihte tam istisna kapsamında KDV Kanununun 11. ve 12. maddeleri gereği mal ihracından KDV istisnasına tabi olacak ve kesin ihracat tarihi itibari ile gerekli iade işlemleri yapılacaktır.
Konsinye ihracatta e-fatura ne zaman ve nasıl düzenlenecektir?
Vergi Usul Kanunu uygulamasında; konsinyetör ile konsinye arasında yapılan yazılı bir sözleşme ile konsinyasyon suretiyle satılacağı belirlenen konsinye malın satılması halinde, bu satış işlemine ait belgenin, malı satan konsinye tarafından gerçek satış bedeli üzerinden malın alıcısına düzenlenmesi, konsinyetörün de konsinyenin sattığı mallara ilişkin fatura düzenleme süresi olan 7 günlük periyotlar halinde kendi sattığı bedel üzerinden konsinyeye fatura düzenlemesi gerekmektedir.
Dolayısıyla, konsinye olarak yurtdışına mal gönderilmesinde, söz konusu malların ihracatı (yurtdışına gönderilmesi) aşamasında konsinyetör tarafından fatura düzenlenmemesi, ancak konsinye malın konsinye tarafından satılmasını müteakiben 7 gün içerisinde konsinyetör tarafından yurtdışındaki konsinye adına fatura düzenlemesi icap etmektedir.
Konsinyetörün konsinyiye yaptığı teslimin emaneten yapılan bir mal teslimi olduğu ve ekinde geçici ihracat beyannamesi açıldığı ancak konsinye malın konsinyi tarafından satılmasını müteakiben 7 gün içerisinde konsinyatör tarafından yurt dışındaki konsinyi adına fatura düzenlemesi durumunda bu faturanın kesin satışa ilişkin fatura olması ve geçici ihracatla başlayan sürecin kesin ihracata dönüşmesi nedeniyle ekinde yeni bir gümrük beyannamesi açılması gerekiyorsa bu beyanname ekindeki faturanın ihracat e-Fatura olarak düzenlenmesi gerekecektir. Ek te Gümrük Beyannamesi (GÇB) olmayacaksa bu fatura e-arşiv olarak düzenlenecektir. Bu durumda profil tipi Temel/Ticari, fatura tipi İstisna seçilerek kesilebilecektir.
Dolayısıyla ilk fatura emaneten teslim olarak kabul edildiğinden ve gerçek bir satış olmadığından fatura olarak kabul edilmeyeceği için kâğıt ortamında düzenlenecektir.
Gelir İdaresi Başkanlığı E-Fatura Forum sekmesinde, Konsinye ihracatlarda 2 ayrı fatura kesilmesine yönelik sorulan bir soru üzerine başkanlık tarafından verilen yanıta göre “Konsinye olarak yurtdışına mal gönderilmesinde, söz konusu malların ihracatı (yurtdışına gönderilmesi) aşamasında konsinyetör tarafından fatura düzenlenmemesi, ancak konsinye malın konsinye tarafından satılmasını müteakiben 7 gün içerisinde konsinyetör tarafından yurt dışındaki konsinye adına fatura düzenlemesi” gerektiği belirtiliyor.
Sonuç: İhracat bedellerinin getirilmesi zor koşullara bağlanması ve özellikle ihracat bedelleri dövizlerin %40’nın hemen bozdurulma koşulları ihracatçıları alternatif çözümlere yönetmektedir.
Bu yazımda büyük ihracatçıların yoğun olarak uyguladıkları “Konsinye İhracat “ yöntemini küçük ve orta ölçekli ihracat yapan firmalarda çalışan meslektaşlarıma tanıtmak istedim.
Not: Yazımda İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri (İTKİB) bülteninden yararlanılmıştır.