Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

2019 Beyanname İlk Yardım Masası

İmdat TÜRKAY
İmdat TÜRKAY
13319OKUNMA

Vergiye Uyumlu Mükelleflere %5 Vergi İndirimi

2018 yılında gelirin konusuna giren yedi gelir unsurundan elde edilen gelirlerin toplamı 1-25 Mart/2019 ayında Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir.

Vergisini zamanında ödeyen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren %5 vergi indirimi uygulaması başlamış bulunmaktadır. Bu yıl 2018 yılı kazançları için Mart ve Nisan/2019 aylarında verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde %5’lik vergi indirimi ikinci kez uygulanacaktır.

Vergisini düzenli ödeyen mükelleflere sağlanan vergi indirimi uygulamasıyla vergiye gönüllü uyumu yüksek mükellefler bir bakıma ödüllendirilmiştir.

Getirilen düzenlemeye göre; ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olan uyumlu mükelleflerin yıllık gelir vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5'i, ödenmesi gereken gelir vergisinden indirilmektedir.

Söz konusu indirimden faydalanmak için belirlenen şartlar, Gelir Vergisi Kanunu mükerrer 121 inci maddesinde düzenlenmiştir.

Vergiye uyumlu mükelleflere %5 vergi indirimi sağlayan düzenlemenin genel esasları özetle şöyledir;

  • Gelir vergisi mükelleflerinden ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle mükellef olanlar vergi indiriminden yararlanabilecektir.
  • Gelir vergisi mükelleflerinden gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı, ücret ve diğer kazanç ve iratlar nedeniyle mükellef olanlar uygulama kapsamında bulunmamaktadır.
  • Kurumlar vergisi mükellefleri vergi indiriminden yararlanabileceklerdir. Ancak, kurumlar vergisi mükelleflerinden finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları vergi indirimi uygulamasından yararlanamazlar.
  • Uygulama kapsamındaki gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden Kanuni düzenlemede belirtilen şartları taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5'i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilecektir.
  • Hesaplanan indirim tutarı, her şart ve takdirde 1.200.000 TL’den fazla olamayacaktır.
  • İndirilecek tutarın ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilecek olup bu süre içinde mahsup edilemeyen tutarlar ret ve iade edilmeyecektir.
  • Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı indirim tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilecektir.

Mükelleflerin %5’lik vergi indirimden faydalanabilmesi için;

  • İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son 2 yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.) ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması (Her bir beyanname itibarıyla 250 Türk lirasına kadar yapılan eksik ödemeler bu şartın ihlali sayılmaz. Vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması halinde kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden onbeşinci günün bitimine kadar ödenmesi şartıyla bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.),
  • Yukarıda belirtilen süre içerisinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması (Yapılan tarhiyatların kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya 213 sayılı Vergi Usul Kanununun uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.),
  • İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları dâhil) 1.000 TL’nin üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,

gerekmektedir.

İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki 4 takvim yılında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde sayılan fiilleri işlediği tespit edilenler, vergi indiriminden yararlanamazlar. Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecektir.

Bu hüküm, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanların gerçek durumu yansıtmadığının indirimden yararlanıldıktan sonra tespiti üzerine yapılan tarhiyatların kesinleşmesi hâlinde de uygulanır ve bu takdirde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler açısından zamanaşımı, yapılan tarhiyatın kesinleştiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar.

30.01.2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7162 Kanunla yapılan düzenleme sonrasında söz konusu indirimden faydalanabilmek için gerekli olan birinci şartın son hali şöyle olmuştur;

“İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.) ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması (Her bir beyanname itibarıyla 250 Türk lirasına kadar yapılan eksik ödemeler bu şartın ihlali sayılmaz. Vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması halinde kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden onbeşinci günün bitimine kadar ödenmesi şartıyla bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.)”

Örnek 1: Vergi indiriminden yararlanma şartlarının tamamını taşıyan Bayan (A), 2018 takvim yılında 300.000 TL ticari kazanç, 90.000 TL de alacak faizi elde etmiştir. Bayan (A) bu dönemde 50.000 TL geçici vergi ödemiştir. Buna göre, Bayan (A) vergi indiriminden aşağıdaki şekilde yararlanacaktır.

Ticari Kazanç300.000 TL
Menkul Sermaye İradı90.000 TL
Gelir Vergisi Matrahı (300.000+90.000=)390.000 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi (390.000X%15-20-27-35)126.980 TL
Ticari Kazanç/Gelir Vergisi Matrahı (300.000/390.000=) 0,77 TL  
Hesaplanan Gelir Vergisinin Ticari Kazanca İsabet Eden Kısmı
(126.980 X0,77=) 
 97.774,6 TL
Hesaplanan Vergi İndirimi Tutarı (97.774,6 X %5=) 4.888,73 TL
Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı (Ödenen Geçici Vergi 50.000 TL)50.000 TL
Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi (126.980-50.000=)76.980 TL
Vergi İndirimi Tutarı 4.888,73 TL
Ödenecek Gelir Vergisi (76.980-4.888,73=)      72.091,27 TL

Örnek 2: (Y) A.Ş. 2018 hesap dönemine ilişkin olarak kanuni süresinde verdiği kurumlar vergisi beyannamesinde beyan ettiği matrah üzerinden 100.000 TL kurumlar vergisi hesaplanmıştır. Vergi indiriminden yararlanma şartlarının tamamını taşıyan (Y) A.Ş.’nin 2018 hesap dönemine ait ödemiş olduğu geçici vergi tutarı 98.000 TL’dir.

Vergi indirim tutarı = Hesaplanan kurumlar vergisi X İndirim oranı
                            = 100.000 TL X %5= 5.000 TL

olarak hesaplanmıştır. Buna göre, (Y) A.Ş. vergi indiriminden aşağıdaki şekilde yararlanacaktır.

Hesaplanan Kurumlar Vergisi100.000 TL
Hesaplanan Vergi İndirimi Tutarı5.000 TL
Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı
-Ödenen Geçici Vergi     98.000 TL
98.000 TL
Ödenmesi Gereken Kurumlar Vergisi (100.000-98.000=)2.000 TL
Mahsup Edilen Vergi İndirimi Tutarı2.000 TL
Ödenecek Kurumlar Vergisi (2.000-2.000=)0 TL
Devreden Vergi İndirimi Tutarı (5.000-2.000=)3.000 TL

Ödenmesi gereken kurumlar vergisi tutarı 2.000 TL olması nedeniyle, ödevli kurum 5.000 TL vergi indirim hakkı olmasına rağmen, ancak 2.000 TL’lik vergi indiriminden yararlanmıştır. Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden indirilemeyen 3.000 TL’lik vergi indirimi tutarı, 2018 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içerisinde (25/4/2020 tarihine kadar), mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilecektir. Ödevli kurum tarafından bu süre içerisinde mahsup edilemeyen vergi indirimi tutarları ise red ve iade olunmayacaktır.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor